شاخص های تغذیه ای کرم غوزه پنبه helicoverpa armigera روی چهار رقم نخود و یک رقم لوبیا چشم بلبلی

کرم غوزۀ پنبهhelicoverpa armigera (hübner)  آفتی با دامنۀ میزبانی وسیع است که هرساله خسارت زیادی به انواع محصولات زراعی در بسیاری از کشورهای جهان وارد می کند. در پژوهش حاضر شاخص های تغذیه ای لاروهای سنین سوم تا ششم این آفت روی رژیم غذایی تهیه شده از بذور چهار رقم نخود (آرمان، آزاد، بینیویچ و هاشم) و یک رقم لوبیا چشم بلبلی (مشهد) در شرایط آزمایشگاهی با دمای 1±25 درجۀ سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و دورۀ نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مطالعه شد. نتایج نشان داد که شاخص های تغذیه ای لاروهای سنین مختلف این آفت به طور معناداری تحت تأثیر میزبان های مورد مطالعه قرار گرفتند. بر همین اساس، بیشترین و کمترین مقادیر شاخص بازدهی تبدیل غذای خورده شدۀ ((eci مجموع سنین لاروی به ترتیب روی ارقام آرمان (427/0) و آزاد (027/0) به دست آمد. علاوه بر این، بیشترین شاخص بازدهی تبدیل غذای هضم شده ((ecd در کل سنین لاروی نیز روی رقم بینیویج (567/0) و کمترین مقدار این شاخص نیز روی رقم آزاد (030/0) ثبت شد. مقادیر شاخص مصرف (ci) مجموع سنین لاروی نیز روی ارقام مختلف از نظر آماری متفاوت بود و بیشترین و کمترین مقادیر این شاخص به ترتیب مربوط به لاروهای تغذیه شده با ارقام هاشم (902/3 میلی گرم/ میلی گرم/ روز) و آرمان (977/1 میلی گرم/ میلی گرم/ روز) بود. بیشترین مقدار شاخص تقریبی هضم شوندگی غذا (ad) برای لاروهای سنین سوم تا ششم نیز روی رقم هاشم محاسبه شد (933/0). بیشترین مقادیر نرخ رشد نسبی (rgr) و نرخ مصرف نسبی (rcr) در مجموع سنین لاروی شب پرۀ h. armigera به ترتیب روی ارقام هاشم (599/0 میلی گرم/ میلی گرم/ روز) و مشهد (051/2 میلی گرم/ میلی گرم/ روز) به دست آمد. نتایج این پژوهش می تواند در ارزیابی میزان مقاومت ارقام مختلف نخود و لوبیا چشم بلبلی نسبت به شب پرۀ h. armigera و همچنین طراحی برنامه های مدیریت تلفیقی به منظور کنترل این آفت در مزارع حبوبات کشور به کار رود.